Każdy fotograf powinien znać podstawowe parametry aparatu. Jest to bardzo ważne ze względu na jakoś zdjęć. W dzisiejszym wpisie zajmiemy się tym, czym jest czułość ISO i jak jej używać.
Czym jest czułość ISO?
Czułość ISO to jeden z podstawowych parametrów aparatu fotograficznego. Ma ogromny wpływ na jakość ekspozycji. Czułość ISO to poziom czułości matrycy aparatu na światło. Chodzi o to, że zależnie od tego jaką wartość czułości ISO wykorzystamy podczas wykonywania zdjęcia, tyle światła zaabsorbuje materiał światłoczuły. Im wyższą wartość ISO ustawimy tym materiał będzie bardziej czuły na światło, a zmniejszenie wartości ISO spowoduje zmniejszenie czułości na światło. Regulowanie czułości ISO wpływa na ekspozycję. Chcąc zachować jednak odpowiednią propozycję trójkąta ekspozycji musimy pamiętać również o dostosowaniu parametrów otwarcia migawki i przysłony. Wiedza dotycząca tego jak wartości czułości ISO wpływają na jakość zdjęć pomaga zaoszczędzić mnóstwo czasu przy obróbce fotografii.
Skąd wzięły się wartości ISO?
ISO czyli zdolność do rejestrowania światła łączy dwa rodzaje pomiaru czułości. Ówczesnego europejskiego standardu DIN oraz amerykańskiego ASA. DIN opiera się na skali logarytmicznej, czyli np. różnica trzech stopni w tej skali oznacza dwukrotną zmianę czułości. W standardzie ASA czułość mierzona jest w skali liniowej czyli po prostu klisza oznaczona 200 ASA jest dwa razy bardziej czuła od kliszy oznaczonej 100 ASA.
ISO stanowi połączenie obu tych standardów. Czułość filmu podawana jest w standardzie ASA/DIN np. 100/21 czy 1600/33. Czyli np. ASA 100 to dokładnie to samo co ISO 100.
Zwykłe aparaty cyfrowe, ze średniej półki cenowej pozwalają na robienie zdjęć o parametrach od 100 do przeważnie 6400 ISO. Wraz z rozwojem technologii matryc aparaty radzą sobie już jednak coraz lepiej. Niektóre modele Sony bez problemu wykonują już zdjęcia o czułości nawet 102400.
Jak uniknąć szumów na zdjęciach?
Szum na zdjęciach to koszmar wszystkich fotografów bez względu na stopień zaawansowania.
Na szum na zdjęciach bezpośrednio wpływa wartość parametru ISO. Im wyższa czułość ISO tym realnie więcej szumu na zdjęciach. Najwięcej szumu generują wartości ISO rzędu 3200 czy nawet 6400. Ważne jest zatem, aby fotografować przy dobrych warunkach oświetleniowych, ustawiając czułość ISO na poziomie 100 czy 200. Stosując takie ustawienie pozbędziemy się szumu na zdjęciach całkowicie.
Nie zawsze jednak mamy możliwość skorzystania z idealnego światła. Jak wiadomo w niesprzyjających warunkach musimy podnieść czułość ISO, a co za tym idzie możliwość wystąpienia szumu na fotografiach. Jeżeli chcemy uniknąć szumu w takiej sytuacji mamy dwie możliwości – otworzyć przysłonę obiektywu lub wydłużyć czas naświetlania. Może się okazać w takiej sytuacji, że zwiększanie czułości ISO nie będzie wogole potrzebne. Warto pamiętać, że wydłużanie czasu naświetlania zdjęcia może doprowadzić do jego rozmycia, żeby zminimalizować ryzyko warto umieścić aparat na statywie. Z kolei przy zmianie wartości przysłony powinniśmy pamiętać, że większa przysłona oznacza bardziej rozmyte tło i płytsza głębię ostrości. Można spróbować w takiej sytuacji zwiększać czułość ISO do momentu, gdy szum nie jest zauważalny.
Na szum na zdjęciach na wpływ wiele parametrów, poznając wszystkie możliwości i dostosowując je do siebie jesteśmy w stanie ograniczyć jego występowanie na naszych zdjęciach.
Jak ustawić ISO w aparacie cyfrowym?
Większość aparatów cyfrowych pozwala na wybór albo ręcznej regulacji czułości ISO albo wyboru automatycznego ustawienia. Jak łatwo się domyślić ręczna regulacja ISO przeważa nad automatem zwłaszcza jeżeli robimy profesjonalne fotografie. Parametry czułości ISO ustawiamy w zależności od tego jakie mamy warunki oświetleniowe. Najpierw należy ustawić wartość przysłony, a dopiero później czułość ISO. Jeżeli jest jaśniej należy ustawić niższa wartość ISO niż wtedy, kiedy jest ciemniej.
Co to jest natywne ISO?
Sytuacja kiedy matryca aparatu osiąga maksymalną rozpiętość tonalną a jednocześnie generuje jak najmniej szumów w cieniach nazywamy natywnym ISO. Ustawienie natywnego ISO zapewnia więc najwyższą możliwą jakość wykonywanych fotografii. Co ważne każdy aparat ma inną wartość natywnego ISO. Jednak takie dane są łatwo dostępne w dokumentacji technicznej naszego sprzętu. Ustawienie natywnego ISO odgrywa również dużą rolę podczas filmowania. Jakość nagrań jest nieporównywalnie lepsza.
Czy większe ISO znaczy lepiej?
Jak już ustaliliśmy wcześniej większe ISO nie oznacza lepszego zdjęcia. Może być zupełnie odwrotnie. Tak naprawdę warto zwykle używać jak najniższej czułości ISO. To pozwala na zwiększenie jakości wykonywanych zdjęć. Bardzo niskie wartości ISO używane są w warunkach idealnego oświetlenia, co oznacza, że nadają się wprost idealnie do robienia zdjęć w ciągu dnia. Niskie wartości ISO nadają się również do fotografowania w ciemniejszych warunkach jednak wiąże się to na wydłużonym czasem otwarcia migawki aparatu. Warto jednak w takich sytuacjach używać statywu, ponieważ każde najmniejsze drgnięcie spowoduje rozmazanie zdjęcia. Należy pamiętać też o tym, że w ten sposób możemy fotografować tylko obiekty nieruchome, ponieważ każdy ruch również będzie rozmazany.
Może się jednak zdarzyć, że będziesz potrzebował skorzystać z wyższej wartości ISO, chcąc właśnie sfotografować obiekt w ruchu. Ceną za to, że zdjęcie nie będzie rozmazane będzie właśnie szum na zdjęciu, ale można uzyskać i tak bardzo ciekawą fotografię.
Co ciekawe, w ostatnich latach czułość aparatów pozwalająca na nagrania bez szumu drastycznie się podniosła. Jeszcze niedawno przekroczenie w aparacie wartości ISO 3200 oznaczało zaszumione zdjęcie. Zobacz tymczasem film, który nagrałem w większości na czułości ponad 25600 ISO:
Czy ISO wpływa na ostrość?
Odpowiednie ustawienie parametrów czułości ISO a wpływ na ostrość fotografii. Niskie wartości ISO, czyli te zbliżone do ISO natywnego pozwalają na wykonywanie zdjęć bez zakłóceń, o optymalnym kontraście i nasyceniu barw. Jak wiadomo już, nie zawsze możemy korzystać z natywnego ISO. Wzrost czułości matrycy aparatu powoduje, że ostrość zdjęć zaczyna spadać a kolorystyka się pogarsza.
Na ostrość zdjęć nie mają wpływu tylko ustawienia wartości ISO, ale również ustawienie przysłony. Mały otwór przysłony pozwala uzyskać większą głębię ostrości. Z kolei duża przysłona pozwala uzyskać efekt rozmytego tła np. przy wykonywaniu portretów.
Czy ISO wpływa na jakość zdjęcia?
Ustawienia czułości ISO wpływają na jakość wykonywanych zdjęć. Ustawienie wysokiej czułości ISO pozwala na fotografowanie przy słabej jakości oświetleniu, jednak zwiększa się liczba szumów. Co za tym idzie wysoka wartość ISO powoduje rozmycie detali na zdjęciu. Jak wiadomo są jednam sytuacje, w którym trzeba zwiększyć wartość ISO. Są to między innymi bardzo złe oświetlenie oraz chęć wykonania zdjęć obiektów w ruchu. Duża czułość ISO pozwoli na zatrzymanie poruszającego obiektu dzięki skróceniu czasu pracy migawki aparatu. Umiejętne wykorzystanie czułości ISO pozwala na uzyskanie najwyższej jakości obrazu.
Krótkie pytania i szybkie odpowiedzi:
Za co odpowiada czułość ISO?
Czułość ISO to poziom czułości matrycy aparatu na światło. Chodzi o to, że zależnie od tego jaką wartość czułości ISO wykorzystamy podczas wykonywania zdjęcia, tyle światła zaabsorbuje materiał światłoczuły.
Jaka wartość ISO podczas słonecznego dnia?
Bardzo niskie wartości ISO używane są w warunkach idealnego oświetlenia, co oznacza, że nadają się wprost idealnie do robienia zdjęć w ciągu dnia.
Czy wartość ISO wpływa na jakość zdjęcia?
Ustawienia czułości ISO wpływają na jakość wykonywanych zdjęć. Ustawienie wysokiej czułości ISO pozwala na fotografowanie przy słabej jakości oświetleniu, jednak zwiększa się liczba szumów.
