Historia fotografii jest niezwykle barwnym, bogatym dorobkiem, na tle którego wyróżnić można kilka najbardziej znaczących postaci. Jedną z nich jest Henri Cartier-Bresson, twórca tzw. decydującego momentu, który wraz z wyobraźnią fotografa pozwala na uzyskanie niezwykle atrakcyjnych kadrów. Czym jest bressonowska koncepcja decydującego momentu? Przyjrzyjmy się zagadnieniu z bliska. Gotowi na garść praktycznych wskazówek? Zaczynamy!
Co to jest decydujący moment?
Decydujący moment jest jedną, szczególną chwilą, ułamkiem sekundy, w którym ma miejsce najsilniejsze natężenie napięcia, które towarzyszy akcji zdarzenia oraz kompozycji. O decydującym momencie decyduje m.in.: światło, ruch, gesty, kolory, jak również bohaterowie danego zdarzenia. Decydujący moment jest zatknięciem dwóch światów: wewnętrznego świata fotografującego i zewnętrznego świata fotografowanego. To kwintesencja danej chwili, która jawi się nam jako perfekcyjna całość.
W filozofii fotografii pojęcie decydującego momentu przeszło już do legendy, jak również znajduję się w powszechnie używanym słowniku twórców. Jest interpretowane także w szerszym wymiarze, mając wpływ na wiele różnorodnych dziedzin sztuki i żucia codziennie. Dla teorii decydującego momentu hasła „okolicznościowa magia” czy „przypadkowe spotkania” André Bretona i Maxa Ernsta to sens i podwalina. Koncepcja wciąż wywiera silny wpływ na nowoczesny reportaż. Henri Cartier-Bresson słynną teorią opublikował na łamach albumu zdjęć „Obrazy z ukrycia”, który został wydany w 1952 roku.
Metoda decydującego momentu opiera się na wstępnym kadrowaniu interesującego fragmentu otoczenia, a w następnej kolejności na oczekiwaniu na zaistnienie zdarzeń nieoczekiwanych, nieprzewidywalnych, które zakłócają wcześniejszy ustalony porządek. Zdjęcia pomimo rygorystycznej, geometrycznej kompozycji cechuje ogromna spontaniczność.
Henri Cartier-Bresson – twórca teorii decydującego momentu
Fotograf cartier bresson urodzi się w 1908 roku. „Ojciec” teorii decydującego momentu, założyciel słynnej agencji fotograficznej Magnum to profesjonalny artysta, który ukończył szkoły artystyczne, studiując malarstwo oraz filozofię.
W czasie studiów ulubioną lekturą twórcy był tekst o złotym podziale autorstwa rumuńskiego matematyka Matila Ghyka, który był doskonałą nauką na temat kompozycji. Jednak największą wiedzę Henri Cartier-Bresson zdobył z ust André Lhote, swojego wykładowcy, profesora malarstwa. Twórca wypracował doskonały zmysł kompozycji, który zapisał się na kartach historii fotografii.
Zadebiutował w młodym wieku, mając 20 lat. Uprawiał fotografię uliczną. Próbując zapomnieć o nieszczęśliwej miłości, artysta wybrał się w podróż do Afryki. Po powrocie do Europy wykonane przez niego zdjęcia zostały szybko opublikowane, co dodało mi wiary we własne możliwości, jak również skłoniły do zakupu własnego aparatu marki Leica, której to firmie pozostał wierny już do końca swojego życia.
Henri Cartier-Bresson słynął z szybkości- jego sposób wykonywania zdjęć można było przyrównać do serii strzałów z karabinu maszynowego. Nosił przydomek „oko wieku” za swoją niepowtarzalną umiejętność wyłapywania niebanalnych sytuacji oraz wyostrzonego spojrzenia na otaczającą rzeczywistość.
Do dziś jest ikoną, wzorem do naśladowania w „street photography”. Niebotyczny talent, szybkość działania oraz mały aparat Leica, pozwoliły na niepozowane, podchwycone w tzw. locie zdjęcia, które po dziś dzień są wzorem dla fotoreporterów i fotografików. Henri Cartier-Bresson tworzył tak wyjątkowe, niezwykłe kompozycje zdjęć, że fotografia wzniosła się do rangi sztuki. W czym tkwił fenomen twórcy teorii decydującego momentu? Potrafił on fotograficzną rejestrację codzienności przenieść w krąg sztuki wysokiej.
Zastosowanie „decydującego momentu” w pracy fotografa
By uchwycić niepowtarzalne zjawiska, momenty, w mgnieniu oka musimy nacisnąć spust naszej migawki. W przeciwnym razie dana chwila już się nie powtórzy. Zrobienie zdjęcia w tzw. decydującym momencie pozwala na jak najdokładniejsze przekazanie emocji towarzyszącej owemu wydarzeniu.
W związku z tym teoria fotografii opisująca tę metodę, towarzyszy, czy powinna towarzyszyć każdemu profesjonalnemu fotografowi, w każdym dniu wykonywania swojej pracy bądź pasji. To ułamki sekundy decydują o kompletność uchwyconego obrazu. Co więcej, śmiało można założyć, że sztuka wykonywania najlepszych ujęć tkwi w połączeniu zmysłu obserwacji z szybkością działania fotografa.
<
Jednak pomimo tego, że w teorii wydawać by się mogło, że bressonowska koncepcja jest sprawą łatwą i oczywistą, w praktyce okazuje się niezwykle trudną do zastosowania. To przede wszystkim kwestia cierpliwości i konsekwencji. Właściwe światło, pogoda, pora roku, tło i wiele innych czynników, wymagają czasu i zaangażowania. Z całą pewnością umiejętność zastosowania i uchwycenia tzw. decydującego momentu przez fotografa, pozwala na stworzenie wyróżniających się na tle innych zdjęć i kadrów, których cechą charakterystyczną jest precyzja i ekspresja wyrazu.
Według twórcy teorii fotograf musi być perfekcyjnym obserwatorem, a w fotografii nie chodzi o to, by wykonywać zdjęcia w przypadkowych momentach, ale o uchwycenie tej wyjątkowej chwili. Nic więc dziwnego, że teoria decydującego momentu jest wciąż aktualnym, niedoścignionym wzorem dla wielu profesjonalistów oraz pasjonatów, którzy poszukają wiedzy i umiejętności, które pozwolą na zbliżenie się do perfekcji.
Autor zdjęcia ilustrującego artykuł: Vieira_da_Silva
