Głębia ostrości to jeden z podstawowych parametrów znanych w optyce oraz fotografii. Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę profesjonalnymi zdjęciami, koniecznie przeczytaj poniższy artykuł. Dzięki zawartym w nim informacjom fotografie, które zrobisz, będą zachwycać odbiorców do tego stopnia, że żaden z nich nie przejdzie obojętnie obok Twojego dzieła.
Głębia ostrości — czym właściwie jest?
Mówiąc najprościej — głębia ostrości odpowiada za to, która część kadru będzie rozmyta, a która ostra. Ustawiając głębię w aparacie fotograficznym, możesz zadecydować, który punkt na zdjęciu będzie najważniejszy. Wystarczy, że wybierzesz jeden główny element, który będzie wyostrzony na zdjęciu. Tło z kolei pozostaje rozmazane. Taki efekt nazywany małą lub płytką głębią ostrości.
Z kolei, gdy postanowisz wyostrzyć wszystkie elementy znajdujące się na zdjęciu, masz do czynienia z dużą głębią ostrości. Warto, abyś znał różnicę pomiędzy tymi dwoma pojęciami. Ułatwi Ci to dalszą pracę z obiektywem.
Co składa się na głębię ostrości?
Musisz wiedzieć, że głębia ostrości zależy od kilku czynników. W większości przypadków ma na nie wpływ aparat, który posiadasz. Warto wiedzieć, że nie każdy sprzęt pozwoli Ci regulować głębię ostrości na zaawansowanym poziomie. Jeśli jeszcze nie kupiłeś aparatu bądź możesz zdecydować się na zakup nowego modelu, wybierz taki, który posiada tryb manualny oraz dysponuje możliwością samodzielnego ustawiania przysłony.
Podstawowymi elementami, które składają się na głębię ostrości, są:
- odległość między fotografem a danym obiektem
- wartość przysłony w aparacie
- ogniskowa obiektywu
Poniżej znajdziesz dokładne informacje, w jaki sposób powyższe elementy wpływają na głębię ostrości.
W jaki sposób odległość kontroluje głębię ostrości?
Odległość fotografa od fotografowanego obiektu jest jednym z elementów, które wpływają na głębię ostrości. Aby ją zmniejszyć, wystarczy, że przybliżysz się do obiektu, który fotografujesz, czy filmujesz. Aby natomiast ją, wystarczy, że się od niego oddalisz.
Głębia ostrości a przysłona, czyli w jaki sposób przysłona kontroluje głębię ostrości?
Przysłona to część aparatu, która odpowiada za regulowanie ilości światła padającego na element światłoczuły. Jest to fachowe określenie, dlatego na samym początku może wydawać się nieco trudne w odbiorze. Mówiąc prościej — przysłona to otwór w obiektywie, którego wielkość jesteś w stanie regulować. Dzięki temu kontrolujesz ilość światła, która pada na zdjęcie. Ważne jest, żebyś wiedział, że przysłona ma związek z głębią ostrości. Wartość przysłony oznaczamy literą f. Im będzie ona większa, np. f/22, tym większa będzie głębia ostrości. Oznacza to, że więcej obiektów znajdujących się na zdjęciu będzie wyostrzonych. Idąc tym tokiem rozumowania — mniejsza wartość przysłony (np. f/1.4), skutkuje mniejszą głębią ostrości.
W jaki sposób ogniskowa obiektywu wpływa na głębię ostrości?
Ogniskowa to kolejny parametr, który początkujący fotograf powinien znać. Co ciekawe — ona również wpływa na głębię ostrości. Ogniskową nazwiemy kąt widzenia obiektywu. Mówiąc dokładniej — to odległość soczewki aparatu od punktu skupienia światła, które pada na tę soczewkę.
Wiesz już, czym jest ogniskowa.
Teraz zapytasz pewnie, jak uzyskać dużą głębię ostrości?
Jeśli chcesz zwiększyć głębię, skróć długość ogniskowej i analogicznie — jeśli chcesz zmniejszyć głębię, wydłuż ogniskową. Obiektyw, którego ogniskowa wynosi 35 mm, a przysłona — f/5.6 da większą głębię ostrości, niż obiektyw, którego ogniskowa wynosi 50 mm (wartość przysłony pozostaje taka sama jak we wcześniejszym przypadku, czyli f/5.6).
Aby bardziej rozmyć tło, wystarczy, że będziesz fotografować teleobiektywem, który jest „długi”, niż obiektywem szerokokątnym, który jest „krótki”.
W jaki sposób matryca wpływa na głębie ostrości?
Jednym z popularniejszych mitów dotyczących głębi ostrości jest to, że zależy ona od wielkości matrycy. Głębia nie ma nic wspólnego z jej wielkością. Zależy natomiast od innego czynnika. Jest nim odległość od fotografowanego, czy filmowanego obiektu. Im dana matryca jest większa, tym bliżej możesz podejść do konkretnego obiektu. Co za tym idzie — kompresja tła staje się większa i to właśnie ona wpływa na uzyskaną głębię ostrości.
W tym miejscu warto również wspomnieć o aparatach kompaktowych. Od osób, które z niego korzystały, możemy usłyszeć, że trudno było im osiągnąć płytką głębię ostrości. Przyczyną tej sytuacji jest to, że aparaty te posiadają matryce małoobrazkowe. Istnieje jednak pewna zaleta wynikająca z zastosowania matryc tego typu. Fotografowie, którzy korzystają z aparatów kompaktowych, mogą szybko wyostrzyć całe zdjęcie, dzięki automatycznemu ustawieniu ostrości. Nie zamażą co prawda tła, ale dodadzą ostrości wszystkim elementom znajdującym się na zdjęciu. Taka sytuacja jest korzystna zwłaszcza przy fotografii krajobrazowej, gdy chcesz, aby wszystkie elementy znajdujące się na zdjęciu były ostre.
Kiedy należy używać małej głębi ostrości?
Mała głębia ostrości najczęściej znajduje swoje zastosowanie w fotografii portretowej. Rozmyte tło pozwala skupić całą uwagę na osobie, które pozuje do zdjęcia. Pamiętaj, że możesz ustawiać głębię w zależności od efektu, jaki chcesz uzyskać. Czasami wystarczy, że delikatnie rozmażesz tło. Odbiorcy zdjęcia będą mogli zobaczyć co się na nim znajduje, jednak drugi plan nie odciągnie głównej uwagi od bohatera fotografii. Mała głębia zastosowanie znajdzie również w zdjęciach dokumentacyjnych.
Głębia tego rodzaju niekiedy sprawdza się również w fotografii krajobrazowej. Mimo, że sytuacje te zdarzają się rzadko, mają miejsce, więc nie możemy ich pominąć. Przyznasz, że brzmi to dosyć zaskakująco, chociażby ze względu na programy typu „Krajobraz” dostępne w większości aparatów. Są one zaprogramowane w taki sposób, aby głębia ostrości była jak największa.
Kiedy więc mała głębia znajdzie swoje zastosowanie podczas wykonywania zdjęć krajobrazowych? Sprawdzi się wtedy, gdy na pierwszym planie znajduje się motyw, który zamierzasz wyróżnić. Warto również z niej skorzystać, gdy fotografujesz przyrodę i nie chcesz, aby elementy znajdujące się w tle odciągały uwagę widza.
W tym miejscu warto jeszcze wspomnieć o efekcie bokeh. Jego nazwa pochodzi z języka japońskiego i oznacza „mgiełkę” lub „rozmycie”. Za pomocą tego pojęcia określamy efekt nieostrego, miękkiego tła. Osiągamy je, fotografując dany obiekt za pomocą jasnego obiektywu, który posiada duży otwór przysłony. Efekt ten sprawia, że fotografia jest rozmazana w sposób estetyczny i przyjemny dla oka. Wykorzystujemy go właśnie w fotografii portretowej, czy przyrodniczej.
Kiedy należy używać większej głębi ostrości?
Większą głębię ostrości stosuje się najczęściej w fotografii pejzażowej. Powyżej pisaliśmy, że mała głębia jest przydatna podczas robienia zdjęć krajobrazowych. Jednak jak wspomnieliśmy wcześniej — takie sytuacje nie pojawiają się często. W fotografii tego typu większość osób decyduje się na zastosowanie większej głębi. Powód jest prosty — fotografowie Ci chcą, aby na zdjęciu wszystkie obiekty były wyostrzone i jak najlepiej widoczne.
Jeśli chcesz, aby głębia ostrości była większa, wartość przysłony możesz ustawić na f/22. Dzięki temu rozwiązaniu wszystkie obiekty znajdujące się na zdjęciu będą wyostrzone. Pamiętaj jednak, że domykając przysłonę, ograniczasz ilość światła, która dociera do sensora. Aby zdjęcie było efektywnie wykonane, umieść aparat na statywie. W sytuacji, w której nie możesz z niego skorzystać bądź ilość dostępnego światła jest niewielka, będziesz musiał otworzyć przysłonę. Aby uzyskać lepszy efekt, zdjęcia możesz robić zdjęcia aparatem pełnoklatkowym.
Inną sytuacją przy której większość fotografów oczekuje większej głębi ostrości jest fotografia produktowa. Przeważnie zależy nam, aby produkt był idealnie ostry w każdym elemencie. Wtedy również ustawić przesłonę w zakresie f/16-f/22. Pamiętaj jednak, że przy takich parametrach potrzebujesz dużo więcej światła.
Podsumowanie
Wiesz już, czym jest głębia ostrości, a także, w jaki sposób ją ustawiać. Jest to bardzo ważne pojęcie. Gdy już je opanujesz, Twoje zdjęcia będą wyglądały bardziej profesjonalnie. Pamiętaj, że trening czyni mistrza, dlatego im więcej zdjęć wykonasz, tym końcowy efekt będzie lepszy. Życzymy powodzenia 🙂
